Elektrikli ve elektronik ekipmanlar içinde çok çeşitli materyaller ve plastikler barındırırlar. Periyodik tablodaki 60’dan fazla element komplex yapılı elektronik cihazlarda bulunabilir. Bunlardan bir çoğu teknik olarak geri dönüştürülebilir olmasına rağmen pazar şartları izin verdiği ölçüde geri dönüşüm prosesine tabi tutulurlar. Elektronik atıklardaki zengin içerikden dolayı Elektronik atık ve Şehir Madenciliği geri dönüşüm ekonomisinin bir parçasıdır. Elektronik atıklar altın, gümüş, paladyum, bakır ve platinyum gibi değerli metallerin yanısıra bolca kullanılan metallerden demir, alüminyum ve geri dönüştürülebilir plastikleri de içerir. Genel olarak, birleşmiş milletler üniversitesi tahminlerine göre elektronik atıklardaki ikincil hammadde kaynağı 55 milyar Euro olarak tahmin edilmiştir. Elektrikli ve elektronik ekipmanlar nadir dünya elementleri, zehirli ve az bulunan metalleri içermektedir. Genel olarak bilinen zehirli ve toksik metallerden Ağır metaller (civa, kurşun, kadmiyum) ve kimyasallar ( CFC’ler kloroflorokarbon ve diğer alev geciktiriciler)’ı içerirler.
Elektronik Atıklar ve Şehir Madenciliği
Elektronik atıkları uluslararası standartlara uygun şekilde prosese tabi tutmak, sağlık ve çevresel riskleri önlemek açısından büyük bir öneme sahiptir. Elektronik atıkların uygun yönetimi, çevre ve insan sağlığı açısından kritik öneme sahip olduğu gibi içindeki değerli materyallerin yüksek verimlilikle geri kazanılması için de gereklidir.
Bu fırsattan yararlanmak ve aynı zamanda kirliliği de kademeli ve yavaş yavaş düşürebilmek için değerli madenlerin geri kazanımı noktasında yatırımcıları ve son kullanıcıları casaretlendirici ve teşvik edici adımların atılması, gerekli altyapı yatırımlarının yapılması gereklidir.
Atık İçeriği ve Fiyat Politikası
Atık içeriği ve fiyat politikası arasındaki ilişki düşündüğünüz gibi olmayabilir. Elektronik atıklardaki değerli madenlerin içeriği ile ilgili konuştuğumuzda aklımıza yeni bir elektrikli ve elektronik ekipmanın satış fiyatı ile elektronik cihazın içindeki değerli madenlerin değerini yansıttığını düşünebiliriz. Ancak bu tamamen doğru değildir. 2016 yılında ortalama bir yeni akıllı telefonun satış fiyatı 200 euro idi. Ancak ikinci el bir telefonun aynı yıldaki fiyatı 118 euro olarak görülüyor. Birleşmiş Milletler Üniversitesi’ne göre ortalama 90 gram olan bir telefonda tane başına 2 euroluk bir değerli maden bulunmaktadır.
Elektronik Atıklar ve Basel Anlaşması
Elektronik atıkların içinde çevreye ve insan sağlığına zararlı kirleticiler de bulunmaktadır ve toksik içeriğe sahip atıkların sınırdışı hareketlerinin kontrol altında tutulmasını hedefleyen Basel Konvensiyonu, çevresel ve sosyal açıdan diğer kısıtlayıcı kanunların arasında önemli bir yere sahiptir.
Bu anlaşma 2010 yılında 186 ülkenin imzasıyla yürürlüğe girdi. Elektronik atıklar üretim şekillerinden dolayı sıklıkla toksik elementleri içerirler. Bundan dolayı, Basel Anlaşması insan ve çevre sağlığının korunması için, toksik atıkların ticari ürünler gibi özgürce gezmemesi ve sınır dışı hareketlerin onaya tabi olabilmesi için ayrı bir süreç dizayn edilmesi gerekiyordu. Ancak Basel Anlaşması’nın önlemeye çalıştığı, 2. El adı altında sınırdışına yollanan elektronik cihazlar, aynı zamanda daha az elektronik atık üretmenin bir şartı olan tekrar kullanım ilkesini de kapsamaktaydı. Elektronik ekipmanların fonksiyonelliklerini yükseltmek ile, doğal kaynakların korunmasını geçici bir süre için de olsa geri dönüşüm veya çöpe gitme oranlarını da düşürmüş oluyoruz. Ancak, bir şeyin atık olup olmadığı veya tekrar kullanıma dahil olup olmaması gerektiği Basel Anlaşması altında uzun süredir konuşulan bir konu idi. COP 13 ( grupların konferansı 13) altında nihai bir fikirbirliğine varılamamıştır.
