Elektronik atık konusu sadece çevresel etkileri bakımından değil, aynı zamanda ekonomik açıdan da önem arz etmektedir. 2016 yılında Dünya üzerindeki tüm elektronik atıkların hammadde değeri 55 milyar euro’ya eşdeğer hale gelmiştir. Bu rakam bir çok ülkenin gayri safi milli hasılasından daha yüksek bir değere tekabül etmektedir. İkinci hammaddelerin değeri tamamen içindeki parçaların değeri veya ikinci el değeri üzerinden hesaplanmaktadır. Döngüsel ekonomi modelleri, materyaller arası döngüleri tamamlayıcı aşamalarda cesaret verici olmalıdır, özelikle geri dönüşüm, tekrar kullanım ve çevre kirlililiği hassasiyeti gibi konularda çözüm sunabilmelidir. Bunun yanında elektronik atıklar, döngüsel ekonomi , istihdam ve ekonomik anlamda büyük fırsatlarla beraber gelmektedir. Belirttiğimiz 55 milyar euroluk tahmin , bu ekonomik fırsatları da düşündüğümüzde çok küçük bir rakam olarak görünmektedir. Dolayısıyla dataların önemi burada çok net bir şekilde görülmektedir. Elektronik atık konusuna yapılacak olan tüm yatırımlarda ekonomik yararlar ve çevresel yararlar bu verilerinde yardımı ile her ülke ve her bölgede net olarak ortaya konulmalıdır.
Ekonomik Açıdan Elektronik Atıklar
Peki çevresel ve ekonomik açıdan bu derece önemli olan elektornik atıklar tam olarak nedir? Nelerden oluşur? Biraz da bu konuya bakalım.
Elektronik atık veya e- atık, elektrikli ve elektronik tüm eşya ve ekipmanların ve bunların parçalarının, bu atıkların sahipleri tarafından tekrar kullanım amacı olmaksızın elden çıkarılması ile oluşur. Elektronik atık aynı zamanda dünyada değişik bölgelerde ve değişen şartlarda AEEE ( atık elektrikli elektronik eşya ) veya e-hurda olarak da anılmaktadır. Elektronik atık olgusu çok geniş yelpazede bir ürün gamını kapsamaktadır. Hemen hemen bütün elektrikle çalışan veya elektrik komponenti barındıran cihazlar elektronik atık diye adlandırılır. Gelişme için bilişim sektörünün ölçümü birliği tarafından yayınlanan makalelere göre elektronik atığın tanımı çok geniş, 6 atık kategorisini kapsamaktadır:
- Isı transferi ekipmanları – daha çok soğutma ve dondurma ekipmanları olarak bilinir. Tipik ekipmanlar buzdolapları, soğutucular, klimalar ve ısı pompaları olarak nitelendirilebilir.
- Ekranlar ve monitörler – bu segmentin en tipik örnekleri televizyonlar , monitörler , dizüstü bilgisayarlar , notebooklar ve tabletlerdir.
- Aydınlatma ekipmanları – Florasan lambalar, halojen lambalar ve LED aydınlatmalar bu gruba örnektir.
- Büyük Ekipmanlar – Çamaşır makinası, kurutma makinaları, bulaşık makinaları, matbaa ve kopyalama ekipmanları, fotovoltaik paneller bu kategoride sayılabilir.
- Küçük Ekipmanlar – mikrodalga fırınlar, tost makinaları, elektrikli ısıtıcılar, traş makinaları, hesap makinaları, radyo setleri, video kameralar, elektrikli oyuncaklar
- Küçük Telekomunikasyon ve bilişim ekipmanları – cep telefonları, GPS araçları, hesap makinaları, routerlar, kişisel bilgisayarlar, yazıcılar ve telefonlar.
Ülkemizde Elektronik atıkların geri dönüşümünü destekleme derneği, yukarıda görülen bütün elektronik segmentlerinde faaliyet göstermekte ve elektronik atıkların yaşam döngülerinin verimli, çevreye saygılı olarak tamamlanması yolunda eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri sürdürmektedir.